پروژه: برنامهریزی استراتژیک فناوری اطلاعات دانشگاه امام صادق علیهالسلام
باسمه تعالی عظم شأنه
پروژه تدوین برنامه راهبردی فناوری اطلاعات دانشگاه در افق 1400،حاصل ساعتها مطالعه، مصاحبه و بررسی اسناد و مستندات فناوری اطلاعات دانشگاه امام صادق (ع) و همچنین اطلاعات مختلف دانش فناوری اطلاعات و سیستمهای اطلاعاتی است.
امروزه رشد و توسعه پارادایم الکترونیک و فناوری اطلاعات بر هیچکس پوشیده نیست. در هر دقیقه 35 ساعت ویدئو در پایگاه یوتیوب قرار میگیرد. برای اولین بار فروش کتابهای الکترونیکی بر نسخههای فیزیکی آن پیشی گرفته است. بر اساس آمار موسسه گارتنر تا سال 2019 تلویزیون و رادیو به حاشیه میرود. و بهزودی ماهوارههایی در فضا فرستاده میشود که هر موبایل بدون هیچگونه محدودیتی میتواند به صدها کانال تلویزیونی دنیا متصل شود. در این عرصه که موانع بر اساس نوع فناوری ایجاد میشود هیچگونه بازدارندگی ایجاد نمیکند چون رشد فناوری آنقدر سریع است که نمیتوان موانع را بر اساس فناوری ایجاد کرد. به همین تناسب دانشگاهها نیز با شتاب روز افزون به دنبال تحقق سیاستها و اهداف خود بر اساس فناوری اطلاعات هستند. بر این اساس ضرورت تدوین برنامه راهبردی فناوری اطلاعات غیر قابل انکار است. زیرا اگر تدابیر سد سازی و تقویت بنیان های فرهنگی دانشگاه و ساختاری آن اگر در حوزه فناوری اطلاعات صورت نگیرد. سیل عظیم رشد و توسعه فناوری اطلاعات ما را گریبانگیر خود خواهد کرد. برنامه راهبردی فناوری اطلاعات به معنای تحلیل محیط کلان دانشگاه و جامعه و همچنین منابع و توانمندیهای موجود داخلی برای دستیابی به چشمانداز و سایر اسناد بالادستی دانشگاه است.
2- شروع پروژه و مفرضات انجام آن
پروژه برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات دانشگاه امام صادق علیه السلام از دی ماه 1392 با تیمی از محققان کلید خورد. در دوران مسئولیت مدیر پروژه حاضر در سمت مدیر کل کتابخانه و فناوری اطلاعات دانشگاه امام صادق (ع) برنامه راهبردی هم در اجرا و هم در اندیشه و مطالعه پیگیری شد. این برنامه به مدت 7 سال از سال 1393 تا سال 1400 برای حوزه فناوی اطلاعات دانشگاه تدوین شده است. مبنای تحلیل و تدوین این برنامه عمده موارد زیر است:
هر چند مسئله شناسی وضعیت فعلی دانشگاه، اولویت های جاری را در پیش پای مدیران قرار می دهد. اما برای رضایت دانشجویان و استادان و روانسازی نظام خدمترسانی دانشگاه توجه به مسائل از اولویت های ویژه فناوری اطلاعات است. برخی از مسائل ممکن است وابسته به زیرساختها باشند و برخی از مسائل نیز روبنایی و پیشپا افتاده هستند. در هر صورت یکی از اقدامات جدی این پروژه شناخت مسائل راهبردی دانشگاه و متعاقب آن نقش فناوری اطلاعات در حل آن مسائل است.
2.2- بررسی جدید ترین پیشرفتها فناوری در دانشگاههای دنیا و این صنعت
یکی از دغدغههای اصلی هنگام پیشبرد پروژه همگام بودن آن با پیشرفتهای جهانی بود زیرا اگر انحراف از مسیر اصلی و شناخته شده مدیریت استراتژیک فناوری اطلاعات در سطح جهانی پیش آید طبیعی است که خطاهای جبران ناپذیری هم از نظر هزینه و هم از نظر استانداردهای جهانی متوجه دانشگاه خواهد شد. در این پروژه برنامههای راهبردی برخی از بهترین دانشگاههای دنیا در برنامه استراتژیک بررسی شده و هر گونه مطالعه تطبیقی و اقتباس که برای دانشگاه ضروری بوده است اتخاذ و در برنامههای عملیاتی و اقدامات لحاظ شده است.
2.3- بررسی و شناخت برنامه استراتژیک دانشگاه به ویژه سند چشم انداز
برای تحلیل و شناخت برنامه استراتژیک فناوری اطلاعات دانشگاه امام صادق ع ابتدا لازم است که برنامه استراتژیک دانشگاه و چشمانداز آن مورد مطالعه عمیق قرار گیرد، زیرا بدون وجود برنامه استراتژیک کلان دانشگاه نمیتوان اقدام به تدوین برنامه استراتژیک `فناوری اطلاعات دانشگاه کرد.
یکی از آفت های برنامه و برنامه نویسی در کشور این است که عمدتاً برنامه ها بدون توجه به یک سند راهبردی کلان سازمانی تدوین می شوند. زیرا در سطح کلان باید نظام و جورچین اصلی آن تنظیم شده و سپس هر یک از بخش ها و واحدها بر اساس آن برنامه سازمانی اقدام به تدوین و نگارش برنامه خود کنند. اگر هر یک از بخش ها منقطع و بدون توجه به برنامه دانشگاه اقدام به برنامه ریزی استراتژیک نمایند ممکن است در برخی جاهها راهگشا باشد اما ناهماهنگی هایی را نیز در مرحله اجرا بوجود خواهد آورد. به عنوان مثال، یکی از اقدامات اساسی برای دانشگاه ایجاد اتاق سرور جدید است حال اگر عمران دانشگاه از برنامه فناوری اطلاعات مطلع نباشد طبیعی است که نمی تواند نقش کلیدی خود را در انجام این پروژه ایفا کند چون آن بخش نیز برای خود اولویتهایی را ترسیم کرده است. خوشبختانه اسنادی مصوب در دانشگاه وجود دارد که تاحدی چراغ راه این پروژه بوده اما برنامه جامع راهبردی همهی واحدها و بخشها اگر تدوین شده بود مسیر راحتتر پیموده میشود.
2.4- بررسی راهبردهای کلان ابلاغی مقام معظم رهبری
لازم است کاربرد فناوری اطلاعات در تحقق یکی از ضروریترین سند ابلاغی رهبر معظم انقلاب اسلامی که اخیراً به دانشگاه ابلاغ شده است بررسی شود. باتوجه به اینکه فناوری اطلاعات همهی حوزههای ستادی و صفی دانشگاه را در برمیگیرد طبیعی است میتوان برنامهها و اقداماتی را برای اجرای سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری پیشنهاد دهد.
2.5- بررسی قابلیتهای سیگانه دانشگاه
یکی از تفصیلیترین اسناد بالادستی سی قابلیت است که توسط طرح و برنامه دانشگاه با همفكري افراد مختلف جهت نيل به چشمانداز استخراج شده است. برای تکمیل برنامه استراتژیک فناوری اطلاعات دانشگاه لازم است ربط و نسبت فناوری اطلاعات با هریک از این قابلیتها مشخص شود. در این سند اشاره شده است كه قابليتهاي مورد نظر حصري نبوده و قابليت اضافهشدن را نيز دارا هستند. قابليتهاي مذکور در جلسات 23 تا 28 شوراي طرح و برنامه مورد بررسي قرار گرفته است. در این پروژه برخی از قابلیتهایی که تعیین کننده مسیر فناوری اطلاعات دانشگاه بودند شناسایی و در تدوین برنامه مدنظر قرار گرفتند.البته برای سایر قابلیتها نیز خدمات فناوری اطلاعات بررسی و تحلیل شدند.
براساس آنچه که بیان شد، این پروژه در سه فاز تنظیم شد:
در فاز اول اسناد کلان راهبردی دانشگاه بررسی شد تا شناخت کاملی از افق پیشروی دانشگاه حاصل شده و البته نقش بارز فناوری اطلاعات در تحقق اسناد نیز مورد توجه قرار گیرد. در این فاز متناسب با چارچوبها، اسناد هدفی و برنامهای 4 گزارش زیر تحلیل شد:
گزارش اول: بیانیه رسالت دانشگاه
در این گزارش نقش برفا در تحقق و تبعیت از بندهای سند بیانیه مأموریت تحلیل و تبیین شده است.
گزارش دوم: سند چشمانداز دانشگاه
در این گزارش نقش برفا در تحقق سند چشمانداز دانشگاه مورد اشاره قرار گرفت.
گزارش سوم: راهبردهای کلان ابلاغی مقام معظم رهبری
یکی از مهمترین اسناد بالادستی دانشگاه که تمام مجموعه دانشگاه باید در راستای رسیدن به آن تلاش کنند، اهداف کلان ابلاغی مقام معظم رهبری است. در این بخش نقش برفا و چگونگی تأثیرگذاری فناوری اطلاعات در رسیدن به این اهداف کلان مورد اشاره قرار گرفت.
گزارش چهارم: قابلیتهای سیگانه دانشگاه
قابلیتهای سیگانه دانشگاه که توسط مجموعه خود دانشگاه احصاء و مورد تأیید قرار گرفته است نیز میتواند به عنوان یک سند بالادستی برای برفا به حساب بیاید. در تحلیل این گزارش تلاش شد تا روشهایی که برای استفاده از هریک از این قابلیتهای سیگانه و بهبود و ارتقأ آن به وسیله برفا ممکن است؛ احصا شود.
این پروژه به سرانجام نمی رسید اگر مساعدتهای همکاران، اساتید و کلیه مصاحبهشوندگان و ایدهپردازان با ما همراه نبود. سپاسگزاری زحمات جناب آقای دکتر پیغامی معاون محترم پژوهشی دانشگاه بابت برگزاری جلسات متعدد با حضور کارشناسان فناوری اطلاعات و راهبری و جهتدهی مسیر فناوری اطلاعات بر من واجب است. از همه اساتید گرامی که که با آغوش باز پذیرای ما جهت انجام مصاحبات و دریافت پیشنهادات بودند قدردانی میشود. بعلاوه، لازم است از مدیر فناوری اطلاعات دانشگاه آقای مهندس عبداللهی، مهندس آذرنگ، آقای داریوش کرمی، آقای بالینپرست و سایر همکاران گرامیشان و همچنین آقایان مسعود رزمی و رجی تشکری صمیمانه داشته باشم. البته قدردانی از معاونت محترم آموزش، معاونت محترم پژوهش، اداره کل طرح و برنامه و معاونت اداری و مالی دانشگاه نیز نباید از یاد رود زیرا با واسطه یا بیواسطه مورد لطف و همکاری آنها بودهام.
دیدگاهتان را بنویسید