فصل هفتم: توسعه منابع، قابلیتها و شایستگیها
باسمه تعالی عظم شأنه
چارچوب تحلیلی فصل هفتم: موارد مورد بحث در این فصل در مدل تیره رنگ نمایش داده شده اند:
رهآوردها و اهداف یادگیری
1. شناخت ضرورت توسعه منابع، قابلیّتها و شایستگیها در نظام حکمرانی ملّی
2. توصیف پویایی رقابت و پویایی منابع
3. توصیف پویایی رقابتی و تقلیدپذیری منابع در مقایسه با رقبا
4. تبیین قابلیّتهای پویا و تفاوت آن با قابلیّتهای عملیاتی
5. شناخت نقش دانش در توسعه منابع، قابلیّتها و شایستگیها
6. بررسی ضرورت دانش در توسعه منابع، قابلیّتها و شایستگیها
7. تحلیل انواع دانش آشکار و ضمنی و روشهای چهارگانه تبدیل آنها به یکدیگر
8. توصیف و شناسایی فرایند کشف و بهرهبرداری از دانش
9. تبیین دانش محتوایی و دانش روشی مدیریت و جهاد اقتصادی
مقدمه
1. پویایی منابع و پویایی رقابت
2. پویایی رقابتی و تقلیدپذیری منابع
3. قابلیّتهای پویا
4. دانش: منبع و قابلیّت راهبردی
1-4. ضرورت دانش در توسعه منابع و قابلیّتها
2-4. انواع دانش و تبدیل آنها به یکدیگر
1-2-4. اجتماعیسازی: از دانش ضمنی به ضمنی
2-2-4. برونیسازی: از دانش ضمنی به دانش آشکار
3-2-4. تلفیق سازی: از دانش آشکار به دانش آشکار
4-2-4. درون سازی: از دانش صریح به دانش ضمنی
3-4. فرایند دانش و توسعه قابلیّتها
4-4. ابعاد محتوایی و روشی دانش
1-4-4. دانش نظری مدیریّت و جهاد اقتصادی
2-4-4. دانش عملی مدیریت
3-4-4. دانش عملی جهاد اقتصادی
4-4-4. یادگیری عملی و نظری
5-4. سطوح دانشآفرینی
1-5-4. دانشآفرینی درون بخشی
2-5-4. دانشآفرینی بین بخشی
3-5-4. دانشآفرینی سازمانی
4-5-4. دانشآفرینی فرابخشی
5-5-4. دانشآفرینی در سطح مدیریّت سیاسی جامعه
6-4. رویکرد فرایندی و عملیاتی دانش
7-4. سیستم مدیریّت دانش در سازمانها
1-7-4. سیستم مدیریت دانش مجازی
2-7-4. ضرورت سیستم مدیریّت دانش
3-7-4. اهداف ایجاد سیستم مدیریّت دانش
4-7-4. اجزای سیستم مدیریّت دانش
5-7-4. قابلیّتها و خدمات سیستم مدیریّت دانش
5. داراییهای معنوی
خلاصه اجرایی
این فصل، بر توسعه منابع، قابلیّتها و شایستگیها در نظام حکمرانی ملّی متمرکز است. بدین منظور، پنج بخشِ پویایی منابع و قابلیّتها، قابلیّتهای پویا، دانش به عنوان منبع و قابلیّت راهبردی و سرانجام مختصراً دارایی معنوی بررسی شد. رهنمودهای راهبردی و ضمنی حاصل از تحلیل این فصل عبارت است از:
- تمرکز بر محیط به معنای توجه به پویایی آن نیز هست. اگر سازمانی بخواهد تمرکز خود را بر منابع، قابلیّتها و شایستگیها قرار دهد بنابراین نیازمند تحلیل پویای منابع است. در پویایی منابع توجه به تطبیق منابع و قابلیّتها با راهبردها مدّ نظر است. و سازمانها در عین حال تلاش خود را برای پرهیز از تقلیدمنابع خود به کار میگیرند؛
- قابلیّتهای عملیاتی به تنهایی پاسخگوی بررسی و ترکیب منابع نیستند و منجر به مزیّت رقابتی و شایستگیهای محوری نمیشوند. بنابراین تحلیل قابلیّتهای پویا مورد استفاده قرار میگیرد.
- قابلیّتهای پویا در سطح سازمانی و بالاتر از آن توسعه پیدا میکنند چون تعامل قابلیّتها با تغییرات محیطی و اثرگذاری در آن، مدّ نظر است. وجود توانمندیهای ملّی باعث خلق جدید قابلیّتها و تجدید در قابلیّتهای قدیمی شده، و بازآفرینی مجدّد قابلیّتها، نظام حکمرانی و سازمانها را پاسخگوی تغییرات محیطی میکند؛
- دانش از یک سو، یکی از با ارزشترین منابع نامشهود است و از سوی دیگر، باعث خلق منابع و قابلیّتهای جدید میشود. ترکیب دانشها با یکدیگر تمدّنساز است و راههای میانبر تحقّق اهداف جهاد اقتصادی را هموار میکنند. انواع دانش ضمنی و آشکار و فرایند دانش، باعث توسعه قابلیّتها میشوند؛
- یکی از رموز اصلی تحقق اهداف کلان چشمانداز سیّال بودن دانش در بین نهادها و سازمانهاست؛
- عمدتاً میتوان دانشهای موجود در سازمان را به دانش ضمنی و آشکار تقسیم کرد. یکی از مهمترین کارکردهای دانش تلفیق و ترکیب آنها با یکدیگر است که، تبدیل دانش ضمنی به ضمنی اجتماعیسازی، تبدیل دانش ضمنی به دانش آشکار ظهور خارجی دانش، تبدیل دانش صریح به دانش آشکار تلفیق و تبدیل دانش صریح به ضمنی درونیسازی نامیده میشود؛
- عمدتاً فعّالیّتهای مربوط به مدیریّت دانش یا به کشف دانش جدید ارتباط دارند یا اینکه دانش موجود را بهرهبرداری میکنند. کشف دانش جدید نقش مهمی را در توسعه منابع، قابلیّتها و شایستگیها ایفا میکند؛
- بر اساس تحلیل دانش ضمنی و آشکار دو بعد محتوایی و روشی را برای دانش مدیریّت و جهاد اقتصادی میتوان در نظر گرفت. در بعد محتوایی، دانش مدیریتی و دانش جهاد اقتصادی مورد بحث قرار میگیرد و در بُعد روشی، دانش عملی و دانش نظری بحث میشود؛
- دانش عملی مدیریّت و جهاد اقتصادی، از طریق ارزیابی تصمیمات راهبردی، فرهنگ سازمان و ساختارهای شبکهای قابل بررسی است که نتایج آن در مکانیسم اجرایی تصمیمات و آییننامههای مرتبط متبلور، و یادگیری به صورت عملی در سازمان و نظام حکمرانی ملّی، اتّفاق میافتد. دانش نظری مدیریّت و جهاد اقتصادی، از طریق تولید محتوا، به منظور حصول یادگیری نظری قابل بررسی است؛
- دانشآفرینی، تمامی سطوح توسعه و اجرای راهبردهای جهاد اقتصادی را در بر میگیرد که از دانشآفرینی فردی گرفته تا دانشآفرینی در سطح مدیریّت سیاسی و نهاد ولائی جامعه را شامل میشود؛
- دو رویکرد فرایندی و عملیاتی برای دانش ارائه شده است: رویکرد فرایندی، از کنترل رسمی، فرایندها و فناوریها برای افزایش کیفیت و سرعت خلق دانش و توزیع آن استفاده و دانش سازمان را ذخیره میکند. عمدهترین فناوریهای مورد استفاده عبارتند از: اینترانت، انبارهای داده ، مخزنهای دانش، ابزارهای پشتیبان تصمیم وگروه ابزارها.
- رویکرد عملیاتی در مدیریت دانش، بر این فرض استوار است که دانش سازمان ماهیتاً ضمنی است و به ایجاد محیطهای اجتماعی و انجمن عملیاتی دانش برای اشتراک دانش ضمنی و ادراک آن میپردازد.
- سرمایه انسانی، اساس سرمایه معنوی است که لازم است به جذب، توسعه و حفظ بهترین استعدادهای انسانی پرداخته شود. بدینمنظور بررسی سرمایه اجتماعی با تحلیل شبکه ارتباطات بین اعضای سازمانها، صنایع و سطح مدیریّت سیاسی جامعه ضروری است. فرایند اطلاعات و سرمایه معنوی بیشترین ارزش را در سازمانهای خدماتی خلق میکنند. بهطوریکه در کشورهای پیشرفته، صنعت نرمافزاری، ارتباطات، مراقبتهای پزشکی و آموزش بیشترین درصد تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص میدهند.
واژگان کلیدی
واژگان توسعه منابع و قابلیّتها |
معادل فارسی |
acquiring capabilities |
دستیابی به قابلیّتها |
agility organizations |
سازمانهای چالاک |
blogs |
وبلاگها |
capability development |
توسعه قابلیّتها |
chat |
چت |
combination |
ترکیب |
communicating knowledge |
دانش ارتباطی |
communities of practice |
انجمنهای تخصصی دانش |
company-wide intranet |
اینترانت گسترده سازمان |
company-wide means of communication |
ابزارهای گسترده ارتباطی شرکت |
competency modeling |
مدل سازی شایستگی |
complex problems |
مسائل پیچیده |
complexity and credibility of knowledge |
پیچیدگی و اعتبار دانش |
conceptualising |
مفهوم سازی |
conceptualizing knowledge |
مفهوم سازی دانش |
cost-effective means |
ابزارهای کارای هزینه |
creating new knowledge |
خلق دانش جدید |
development of new knowledge |
توسعه دانش جدید |
doual loop learning |
یادگیری دو حلقهای |
dynamic approach |
رویکرد پویا |
dynamic capabilities |
قابلیّتهای پویا |
electronic mechanisms |
مکانیزمهای اقتصادی |
|
رایانامه |
existing knowledge |
دانش موجود |
experimental model |
مدلهای تجربی |
explicit knowledge |
دانش آشکار |
exploration |
اکتشاف |
external pressures |
فشارهای خارجی |
externalization |
برونیسازی |
face-to-face community of knowledge |
انجمن تخصصی رخبهرخ دانش |
firm-level |
سطح بنگاه |
formal and informal communities of knowledge sharing |
اشتراک رسمی و غیر رسمی انجمنهای دانش |
formal computer network |
شبکه رسمی رایانه |
forums |
گروههای تخصصی |
from explicit knowledge to explicit knowledge |
از دانش آشکار به دانش آشکار |
from explicit knowledge to tacit knowledge |
از دانش آشکار به دانش ضمنی |
from tacit knowledge to explicit knowledge |
از دانش ضمنی به دانش آشکار |
from tacit knowledge to tacit knowledge |
از دانش ضمنی به دانش ضمنی |
group e-mail |
رایانامههای گروهی |
incrementalism |
تدریجگرایی |
intellectual capital accounting |
حسابرسی سرمایه معنوی |
internalization |
درونیسازی |
know-how |
دانش فنی |
knowledge about |
دانش اطلاعی |
knowledge acquisition |
جذب دانش |
knowledge application |
کاربرد دانش |
knowledge audit |
حسابرسی دانش |
knowledge bued strategies |
راهبردهای مبتنی بر دانش |
knowledge conversion |
تبدیل دانش |
knowledge creation |
خلق دانش |
knowledge creation processes |
فرایند خلق دانش |
knowledge exploitation |
بهرهبردای از دانش |
knowledge exploration |
کشف دانش |
knowledge generation |
تولید دانش |
knowledge identification |
شناسایی دانش |
knowledge integration |
تلفیق دانش |
knowledge is power |
دانش قدرت است |
knowledge management |
مدیریّت دانش |
knowledge management systems |
سیستمهای مدیریّت دانش |
knowledge measurement |
سنجش دانش |
knowledge organization |
سازمان دانش |
knowledge replication |
تکثیر دانش |
knowledge sharing |
اشتراک دانش |
knowledge sharing and replication |
به اشتراکگذاری و تکثیر دانش |
knowledge storatege and organization |
ذخیره دانش و سازمان دانش |
knowledge-based strategy |
راهبرد مبتنی بر دانش |
knowledge-based view |
دیدگاه مبتنی بر دانش |
learning management systems |
سیستمهای مدیریّت یادگیری |
learning organization |
سازمان یادگیرنده |
learning school |
مکتب یادگیری |
levels of knowledge |
سطوح دانش |
modeling |
مدل سازی شایستگی |
networks of knowledge |
شبکههای دانش |
new knowledge |
دانش جدید |
operational (ordinary) capabilities |
قابلیّتهای عملیّاتی(عادی) |
organizational learning |
یادگیری سازمانی |
personalized knowledge |
دانش شخصی سازی شده |
process of capability development |
فرایند توسعه قابلیّت |
public good |
کالای عمومی |
recorded knowledge |
دانش ضبطشده |
sharing knowledge |
اشتراک دانش |
socialization |
اجتماعی سازی |
strategic planning system |
سیستم برنامهریزی راهبردی |
systematized knowledge |
دانش نظاممند |
tacit knowledge |
دانش ضمنی |
unrecorded knowledge |
دانش ضبط نشده |
unwritten experiences |
تجربههای نانوشته |
vague ideas |
ایدههای مبهم |
virtual/online community of knowledge |
انجمن تخصص مجازی/ برخط |
web-based communications |
ارتباطات مبتنی بر وب |
websites |
وب سایتها |
سؤالات و تمرینهای کاربردی
1. مفهوم پویایی منابع را توضیح داده و با پویایی رقابتی در تحلیل محیط مقایسه کنید.
2. قابلیّتهای پویا را با قابلیّتهای عملیاتی مقایسه و راهکارهای توسعه قابلیّتها را بیان کنید.
3. دانش چه نقشی را در توسعه قابلیّتها ایفا میکند؟
4. انواع دانش ضمنی و آشکار و نحوه تبدیل آنها به یکدیگر را توضیح داده و رهنمودهای راهبردی حاصل از آنها را برای تحقق اهداف جهاد اقتصادی بیان کنید.
5. فرایند بهرهبرداری و کشف دانش را توضیح داده و ارتباط آن را با کسب مزیّت رقابتی پایدار تحلیل کنید.
6. سطوح دانشآفرینی را در توسعه و اجرای راهبردها تحلیل کنید.
7. رویکردهای فرایندی و عملیاتی مدیریّت دانش چگونه سازمان را در وجود بسته دانشی برای کسب مزیّت رقابتی هدایت میکنند؟
8. سیستم مدیریّت دانش را برای توسعه منابع، قابلیّتها و شایستگیها بررسی و تحلیل کنید.
9. آیا داراییهای معنوی به عنوان یک بخش مهم از منابع، قابلیّتها و شایستگیها دارای اهمّیّت است؟ دلایل خود را بیان کنید.
دیدگاهتان را بنویسید