یادداشت: رهنمودهای راهبردی برای جلوگیری از مرگ دیجیتالی شرکتهای فعال در عرصه رسانه دیجیتال
باسمه تعالي
رهنمودهای راهبردی برای جلوگیری از مرگ دیجیتالی شرکتهای فعال در عرصه رسانه دیجیتال
نويسنده: رضا بنیاسد
عضو هيأت علمي دانشگاه امام صادق عليهالسلام
تجاری سازی محصولات و خدمات محتواهای دیجیتالی یکی از مهمترین عوامل جلوگیری از ورشکستگی سازمان ها و موسسات نوپا در این حوزه است. در این مجال دو سوال اصلی را طرح و سعی میکنیم خیلی کوتاه به آن پاسخ دهیم:
1- دلیل مرگ دیجیتالی اکثر این موسسات چیست؟
2- چرا تعداد وب سایت ها و سامانه های دیجیتالی زیادند ولی تجاری سازی و کسب درآمد در سطح ملی و جهانی کمتر اتفاق می افتد؟
عمدتاً در ایران سامانه های دیجیتالی را مهندسان به ویژه مهندسان علوم کامپیوتر و مهندسی فناوری اطلاعات راه اندازی می کنند چون آنها در حوزه تخصصی خودشان با مرزهای فناوری بیشتر آشنا بوده و در درون پارادایم الکترونیک نفس می کشند که با رصد کردن فرصت ها و چالش های وب، ایده های جدید و کاربردی در ذهن آنها خطور می کند و چون با زبان برنامه نویسی و روش های عرضه سخت افزاری آن آشنا هستند، ایده هایی خود را سریعاً عملیاتی می کنند. مثلاً برای یک مهندس نرم افزار راه اندازی یک سامانه دیجیتال خیلی راحت تر و سریعتر از شخصی است که مثلا در رشته مدیریت یا اقتصاد تحصیل می کند.
یک سامانه دیجیتالی جورچینی است که دارای قطعات مختلف است یکی از قطعات دانش نرم افزاری، دیگری سخت افزاری و همینطور سایر قطعات است. بنابراین جورچین موفقیت یک سامانه دیجیتالی به موارد زیر بستگی دارد:
1. موفقیت در عرصه رسانه دیجیتال، نیازمند بسته دانشی از علوم اجتماعی و علوم فنی مهندسی و غیره است. از یک سو، در حوزه علوم اجتماعی روش ها و شیوهای بازاریابی اینترنتی، برنامه ریزی استراتژیک و تحلیل منابع و اعتبارات، منابع انسانی و روان شناسی و جامعه شناسی کاربران دیجیتال برای موفقیت ضروری است و از سوی دیگر به طراحان وب ( مهندسان کامپیوتر نرم افزار و سخت افزار) گرافیست ها و البته تخصص های دیگر لازم است. زمانی که این بسته در یک شرکت فعال در عرضه دیجیتال و فضای مجازی ایجاد شد. طبیعی است مرگ دیجیتالی آن دیرتر فرا رسیده و در این محیط بسیار پیچیده بقا بیشتر خواهد شد.
2. تلاطم محیطی در صنعت رسانه دیجیتال غافلگیر کننده است یعنی تازگی و پیچیدگی عوامل در سطح جهانی بوده و به سرعت هم در حال افزایش و در حال تغییر هستند. بنابراین برخی از سامانه های دیجیتال در کشور ما به دلیل عدم وجود دانش طراحی وب و گرافیک و موارد مشابه در کلاس جهانی با بن بست هایی مواجه شده یا حداقل نمی توانند در کلاس جهانی رقابت کنند لذا نیازمند برنامه جدی راهبردی برای حل این مسأله دارند. ( برای مطالعه بشتر کتاب مدیریت استراتژیک با تأکید بر جهاد اقتصادی را مطالعه فرمایید. بخش محیط استراتژیک و تحلیل تلاطم های محیطی)
3. ورود و خروج شرکتها از صنعت دیجیتال بسیار ساده تر از صنایع سرمایه بر همچون خودرو و پتروشیمی است. صنعت دیجیتال قبل از آنکه صنعت سرمایه بر باشد صنعت اندیشه بر است. براحتی می توان یک رسانه دیجیتال را تعطیل کرد و به اصطلاح کسب و کار را به پایان رسانید و همچنین اگر اندیشه و طرحی در ذهن یک کارآفرین یا افراد دیگر وجود داشته باشد ایجاد یک سامانه تجاری و الکترونیکی هم به مراتب ساده تر از فعالیت در یک صنعت یا بخش تولید است. همانطور که پورتر در تحلیل نیروهای رقابتی در صنعت بررسی می کند موانع ورود و خروج صنعت در اینجا ساده و راحت است. چون عامل ورود و خروج اسان وجود دارد برخی از شرکتها تحمل ریسک کمتری را خواهند داشت و ممکن است توجه به این سامانه ها را در اولویت اول خود قرار ندهند. لذا به جای تلاش برای موفقیت ممکن است با چند مانع ولو ساده، از این صنعت خارج شوند یا کسب و کار یا سامانه دیجیتال خود را در عرصه اینترنت رها کنند. )برای مطالعه بیشتر بخش تحلیل صنعت از کتاب مدیریت استراتژیک اینجانب را مطالعه فرمایید(.
4. چرخه عمر موسسات دیجیتالی بسیار کوتاه تر از سازمانهای و شرکتهای فعال به صورت کلاسیک و سنتی است. لذا مرحله راه آندازی، رشد، بلوغ و حتی افول به شدت و سریع طی می شود. و اگر موسسه ای نتواند در خود در زمانی که به حالت بلوغ است و به سمت افول می رود ایجاد چرخه جدید کند و نقطه پرتگاهی برای موفقیت و رشد دوباره خود ایجاد کند با شکست مواجه خواهد شد. چون مرزهای فناوری دائماً در حال تغییرند و همین باعث عرضه محصولات جدید در بازار می شود. و پیچیدگی محیط آنقدر زیاد است که فعالیت یک رسانه دیجیتال در این محیط ، خلاقیت و نوآوری مضاعف می خواهد.
5. برخی از شرکتهای فعال در عرصه سامانه های دیجیتال، شروع فعالیت را از چندین کسب و کار آغاز کرده و تبدیل به کوتوله های دیجیتالی می شوند. زیرا منابع آنها محدود است و مجبورند در چندین فعالیت دیجیتالی به صورت همزمان آنها را هزینه کنند. مثلاً، شرکت ها همزمان به فروش و ثبت دامنه، نصب و تجهیزات ماهواره ای و شبکه، برنامه نویسی وب، فروش نرم افزارها، فروش اینترنت، و اجاره دادن هاست و دامنه و انواع دیگری از خدمات دیجیتالی روی می آورند و منابع محدود خود را در بین تعدادی از فعالیت ها توزیع می کنند همین عامل باعث می شود که در هر یک از حوزه های خدماتی کوتوله هی دیجیتالی باقی مانده و نتوانند در بین رقیبان خود متمایز شوند. در این مورد یکی از راهکارها این است که یک فعالیت دیجیتالی ابتدا از تک کسب کار شروع شود. برخی از اصول بارها و بارها در مدیریت استراتژیک تأیید شده اند. یکی از آنها، شروع از یک کسب و کار است و نه اینکه شرکتهای فعال در این عرصه همزمان چندین کار را کلید بزنند. البته این به این معنا نیست که به هیچ وجه برای آینده و توسعه برنامه نداشته باشند. این شرکتها می توانند با جذب منابع به کسب و کارهای جدید در حوزه مأموریت خود اندیشه کنند.
در این دوره آموزشی ضرورت کسب و کار الکترونیکی برای شرکتها و سازمان هایی که در عرصه رسان های دیجیتال فعالیت می کنند توضیح داده شده است. مدل موفقیت کسب کار رسانه های دیجیتال در کشور صرفاًَ به ایده های خوب و مطلوب مهندسان و فعالان این حوزه وابسته نیست. بلکه ضرورت دارد که در کنار دانش فنی از دانش علوم اجتماعی هم کمک گرفته شود تا بسته طراحی برنامه ریزی و فروش تکمیل گردد.
محیط شرکت ها و سازمانهایی که در عرصه دیجیتال و فناوری اطلاعات فعالیت می کنند پیچیده تر از سایر محیط هاست. لذا تلاطم های موجود در این صنعت غافلگیرگننده بوده و ضرورت توجه به برنامه ریزی راهبردی بیشتر از سازمان های دیگر احساس می شود.
دیدگاهتان را بنویسید