چالش‌ها و راهكارهاي بهره‌برداري از ظرفيت‌هاي فضاي مجازي در تبليغ و توسعه آموزش‌هاي ديني

نویسندگان

رضا بنی‌اسد[۱]

حسين زيبنده[۲]

چكيده

ظرفیت های فضای مجازی به معنای بهره برداری از منابع، ابزارها و امکانات فضای مجازی برای توسعه و تبلیغ دین از طریق آموزش است. امروزه از ظرفيت‌هاي شبکه‌های اجتماعی، وب، نظام‌های مدیریت یادگیری، بازی‌های رایانه‌ای و سایر ابزارها جهت نشر آموزش‌های دینی و تبلیغ ادیان استفاده می‌شود. ظهور کلیساهای مجازی، پاسخگویی تمام وقت به سؤالات دینی و مهم‌تر از همه، زندگی معنوی در فضای مجازی، تنها بخشی از تعامل عالمان دین و کاربران در این فضا است. هدف از اين مقاله، شناسايي چالش‌هاي پيش روي ظرفيت‌سازی به منظور توسعه محتوای آموزشی در فضای مجازی و ارائه راهبردهايي براي ظرفيت‌سازي در این فضا، در حوزه آموزش است. بنابراين، اين مقاله با رويكرد پژوهش كيفيِ برخط و با استفاده از تحليل داده‌هاي موجود در فضاي مجازي، ابتدا چالش‌هاي مرتبط با ظرفيت‌هاي آموزش محتواي ديني در فضاي مجازي را بررسي و سپس به ارائه راهبردهايي به منظور بهره‌برداري بهينه از ظرفيت‌هاي فضاي مجازي  مي‌پردازد. نتايج حاصل از مطالعه نشان مي‌دهد كه با توجه به سرعت بسیار زیاد رشد و توسعه فضای مجازی ضرورت اتخاذهای راهبردهای سازنده و زیرساختی، تدافعی و محتوا محور بیش از پیش احساس می‌شود.

واژگان كليدي:

فضاي مجازي، آموزش مجازي، محتواي ديني، راهبرد، ظرفيت‌سازي

بهره‌برداری از تجارب دانشکده‌های پزشکی در دانشکده‌های مدیریت و کسب وکار

نویسندگان:

رضا بنی‌اسد (عضو هیئت‌علمی دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق(علیه‌السلام))

میلاد سینا (کارشناسی‌ارشد رشته معارف اسلامی و مدیریت صنعتی دانشگاه امام صادق(علیه‌السلام))

محمدمهدی مدحت (کارشناسی‌ارشد رشته معارف اسلامی و مدیریت بازرگانی دانشگاه امام صادق(علیه‌السلام))

چکيده

عمدتاً آموزش و یادگیری در دانشکده‌های پزشکی علاوه بر گذراندن دوره‌هاي نظري، به صورت عملی و در تعامل با بيمار نیز صورت می‌گیرد. دانشجویان علوم پزشکی اعم از پزشکی، پیراپزشکی، پرستاری، رادیولوژی و… پس از گذراندن دوره‌های بالینی و آموزشی در دانشگاه، بیشتر عمر خود را در بیمارستان‌ها و در مواجهه با بیماران و پرونده‌های پزشکی سپری می‌کنند. در دانشکده‌های مدیریت تعامل با کسب‌وکارها یکی از خلأهای جدی محسوب می‌شود. چالش‌هایی در کسب‌وکارها وجود دارد که حل آن‌ها از طریق بهره‌برداری از تجربه‌های دانشکده‌های پزشکی ممکن است. این مقاله با رویکرد کیفی و استراتژی مطالعه موردی با استفاده از مستندات، مصاحبه و مشاهده غیر مشارکتی در شش بیمارستان معتبر کشور که عمدتاً آموزشی- درمانی هستند به مطالعه روند یادگیری، آموزش و حل مسائل پزشکی پرداخته و بر اساس آن، يافته‌هاي مناسب با آموزش کسب‌وکارها را در دانشکده‌های مدیریت ارائه می‌کند. نتایج نشان می‌دهد که استفاده از تجربیات دانشکده‌های پزشکی در تعامل با صنعت و کسب‌وکارها باعث کاهش چالش‌های استراتژیک آن‌ها شده و می‌تواند تحول جدی در روند یادگیری و تعامل با کسب‌وکارها ایجاد نموده و شکاف بین تئوری و عمل را به حداقل برساند.

واژگان کلیدی:

دانشکده‌های علوم پزشکی، دانشکده‌های مدیریت، رویکرد کیفی، کسب‌وکارها

خير مجازي: راهبردهاي تحقق خير فردي و خير اجتماعي در فضاي مجازي

نویسنده:

رضا بنی‌اسد[۱]

چکیده

خير در فضاي فيزيكي و حقيقي زندگي انسان سنتي ديرينه است. اما امروزه با ظهور فضاي مجازي (‌سايبر)، در سطح فردي و اجتماعي مصاديق متعددي از خير ظهور كرده است. فرامتغيرهاي اين فضا، خير را در سطح فردي و اجتماعي توسعه داده و مرزهاي آن را  گسترش داده‌اند. شواهد متعددي وجود دارد كه بيانگر اين است كه امور خيريه در فضاي مجازي در كشور ما متناسب با تحولات اين فضا گسترش نيافته است. بنابراين، اين مقاله با رويكرد پژوهش كيفيِ برخط و با استفاده از تحليل داده‌هاي موجود در فضاي مجازي، ابتدا مفهوم خير در فضاي مجازي و سپس امتداد خير و نيكوكاري از فضاي مجازي به فيزيكي و بالعكس را بررسي کرده و سپس به نوع‌شناسي انواع سازمان‌هاي خيريه و همچنين افراد خيّر در فضاي مجازي مي‌پردازد. براي آن‌كه جريان امور خيريه در فضاي مجازي محقق شود ابزارهاي اين فضا و كاربرد آن در امور خيريه بررسي مي‌شود. هرچند نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه خير در فضاي مجازي از سوي افراد گسترش يافته است اما آنچه كه خير را به صورت همگاني و براي همگان محقق مي‌كند خير اجتماعي در فضاي مجازي است كه فاينانس اجتماعي و كارآفريني اجتماعي مصاديقي از اينگونه امور خيریه هستند. اين مقاله سپس بر اساس يافته‌هاي خود راهبردهايي عملياتي را براي تحقق و اجراي امور خيريه و نيكوكاري در فضاي مجازي معرفي مي‌كند.

واژگان کلیدی:

خیر مجازی، فضای مجازی، راهبرد، ‌امورخیریه،‌ خیر فردی، خیر اجتماعی

زمينه‌هاي تحقق گناهان كبيره در فضاي مجازي: ارائه الگوي سه فضايي (‌ذهني، فيزيكي و مجازي)

نویسنده:

رضا بنی‌اسد

چكيده

امروزه با ظهور فضاي مجازي (‌سايبر)، در سطح فردي و اجتماعي مصاديق متعددي از آسيب‌ها ظهور كرده است. رخداد آسيب‌هاي اجتماعي از نظر حقوق و جرم‌شناسي در فضاي مجازي و فيزيكي زندگي مرتباً بررسي مي‌شود. اما يكي از مهمترين حوزه‌هاي بررسي اين‌گونه مسائل و رفتار مكلفان در فضاي مجازي، فقه فضاي مجازي است كه مطالعات و تحقيقات دراين زمينه بسيار اندك است. هدف از اين مقاله شناخت پيچيدگي‌هاي گناهان در فضاي مجازي و اثرات آن بر فرد و جامعه است. بنابراين، اين مقاله با رويكرد پژوهش كيفيِ برخط و با استفاده از تحليل داده‌هاي موجود در فضاي مجازي، ابتدا مفهوم گناهان در فضاي مجازي را بررسي و سپس با توجه به ارائه الگوي سه فضايي در مورد مطالعه گناهان كبيره، وضعيت رخداد يك گناه در فضاي مجازي و امتداد آن از فضاي ذهن و فيزيكي به فضاي مجازي و بالعكس بررسي مي‌شود. نكته قابل توجه اين است كه امتداد گناهان از فضاي مجازي به فيزيكي و ذهني نيز وجود داشته و شرايط تحقق گناه‌هان را بيشتر مي‌كند. نتايج حاصل از مطالعه نشان مي‌دهد كه بايد متناسب با ظهور فضاي مجازي و امتداد اين سه فضا به يكديگر، نوع‌شناسي‌هاي جديدي از گناهان را ارائه و مطالعه كرد.

واژگان كليدي:

فقه فضای مجازی، گناهان کبیره، گناهان سایبری، تقوا در فضای مجازی

قوم‌نگاري (‌مردم‌نگاري) فرهنگ پياده‌روي اربعين حسيني عليه‌السلام: تحليل‌ها و راهبردهاي تصميم‌گيري در نهادهای انقلاب اسلامی

نویسنده:

رضا بنی اسد

خلاصه

پياده‌روي عظيم اربعین حسینی علیه‌السلام به‌صورت یک نماد جهانی، به قدرت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مسلمانان تبدیل شده است. این مقاله با روش‌شناسی تفسیری و رویکرد پژوهش کیفی بر اساس استراتژی قوم‌نگاری و مشاهده مستقيم قوم‌نگار، به توصیف و تحليل رفتارهای فرهنگي زائرين این کنگره عظیم پرداخته و راهبردهايي را  به‌منظور تقویت و توسعه فرهنگ زیارت اربعین ارائه می‌کند. قوم‌نگاري اين پژوهش در چهار مقطع زماني انجام مي‌شود؛  آمادگي زائرين براي سفر، مسافرت زميني تا مرز چذابه، پياده‌روي زائرين در مسير نجف-كربلا و قوم‌نگاري برگشت از سفر. دو هدف پژوهش ” تحليل و توصيف فرهنگ اربعين” و راهبردهاي تصميم‌گيري براي ترويج فرهنگ اربعين” به چهار مقطع فوق عرضه شده و تحليل و تفسیر مي‌شوند. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه اربعين نوعي همگرايي را بين فرهنگ‌ها ايجاد كرده و منجر به تقويت و گسترش فرهنگ عظيم جهاني مسلمانان و تشيع (‌بدون توجه به قوم، نژاد، سن و ساير تفاوت‌هاي فرهنگي) می‌شود. بنابراين ضرورت دارد كه از سوي نهادها و سازمان‌هاي داخلي و البته با همكاري سازمان‌هاي عراق در توسعه و تعميق اين فرهنگ تلاش شود. بر اساس مطالعات انجام شده، نيروي انتظامي، وزارت راه و شهرسازي، سازمان‌هاي فرهنگي (صداوسیما، دفتر تبليغات حوزه علميه قم، سازمان تبليغات اسلامي، سازمان حج‌ و زيارت)، شهرداري‌ها، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه‌ها، اداره اوقاف و امور خيريه و همچنين ساير نهادهای انقلاب اسلامی مي‌توانند با بکارگیری راهبردهای پیشنهادی این پژوهش، نقش مهمي در توسعه و ترويج اين فرهنگ داشته باشند.

واژگان کلیدی:

اربعین حسینی، قوم‌نگاري ديني، مدیریت فرهنگی، نهادهای انقلاب اسلامی، پژوهش كيفي، راهبردهاي تصميم‌گيري

Ethnography of culture of massive march for Arba’een Husseini (peace upon him): analyses and decision-making strategies  for Islamic revolution institutions

Abstract

Massive march for Arba’een Husseini (peace upon him), has become a universal symbol of political, social, and cultural power of Muslims. Using an interpretive methodology and qualitative research approach based on ethnographic strategy as well as the direct observation of the ethnographer, this study describes and analyzes pilgrims’ cultural behaviors in this massive march and present some strategies to strengthen and develop the pilgrimage culture of Arba’een Husseini (peace upon him). The ethnography of the present study is conducted in four time stages: the preparation of pilgrims to travel, road trip to Chazabeh border, pilgrims’ walking on Najaf-Karbala road, and ethnography of coming back from the travel. The two-fold purpose of this study i.e. “analysis and description of the culture of Arba’een Husseini (peace upon him)” and “decision-making strategies to promote the culture of Arba’een Husseini (peace upon him)” are offered, analyzed, and interpreted into the four above-mentioned sections. The results of this study substantiated that Arba’een Husseini (peace upon him) has created a convergence among cultures and leads to strengthen and expand the great universal culture of the Muslims and Shiite regardless of ethnicity, race, age, and other cultural differences. Therefore, the effort to develop and deepen such culture by domestic institutions and organizations, as well as, in cooperation with Iraqi organizations is quintessential. According to the conducted studies, the police, Ministry of Roads and Urban Development, Cultural organizations (Islamic Republic of Iran Broadcasting (IRIB), Islamic Propagation Center of Howzah, Islamic Propagation Organization, and Hajj and Pilgrimage Organization of Iran), municipalities, Ministry of Health, Treatment and Medical Education, universities, Endowment and Charity Affairs Organization and Other institutions of Islamic Revolution can play an important role in the development and promotion of this culture based on the proposed ethnographic strategies.

Keywords:

Arba’een Husseini (peace upon him), Religious ethnography, Cultural Management, islamic revolution institutions, Qualitative Research, Decision-making Strategies

طراحی الگوی مدیریت جهادی به‌منظور تحقق سیاست‌های راهبردی اقتصاد مقاومتی

رضا بنی­ اسد (عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام؛ نویسنده مسئول)

سلمان زالی (دانشجوی کارشناسی‌ارشد مدیریت دولتی و سیاستگذاری عمومی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام)

چکیده

با توجه به بيانات مقام معظم رهبري، مدیریت جهادی نسخه عملیاتی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است. مدیریت جهادی عبارت است از تلاش علمی ‌با برنامه و مجاهدانه که با تدبیر، عقلانیت و عزم راسخ، خودباوری و توکل بر خدای متعال در یک فرایند و اقدام دائمی برای تحقق اهداف انقلاب اسلامی و حفظ آینده و سرنوشت کشور با چالش‌های خصمانه دشمنان مبارزه می‌کند و تمامی سطوح مختلف کشور از رهبری تا تک‌تک مردم در جامعه اسلامی را شامل می‌شود. همان‌طور كه اقتصاد مقاومتي الگوي انقلاب اسلامي است، براي عملياتي‌سازي آن در جامعه، نيازمند مديريت برخاسته از انديشه‌ها و تجربه‌هاي انقلاب است. هدف از اين پژوهش، طراحي الگوي مديريت جهادي براي تحقق سياست‌هاي راهبردي اقتصاد مقاومتي است. بنابراين، ابتدا به بررسی مفاهیم و تعاریف مدیریت جهادی از دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی پرداخته می‌شود و سپس با بررسی تفاوت‌ها و اشتراکات مدیریت جهادی و اقتصاد مقاومتی با مدیریت و اقتصاد متعارف، الگوی مدیریت جهادی برای تحقق سیاست‌های راهبردی اقتصاد مقاومتی طراحی می‌شود. این پژوهش از نظر هدف بنیادی و با رویکرد کیفی با روش تحلیل مضامین و بر اساس چارچوب سیستمی الگوي آن، طراحی می‌شود. الگوی مذکور از چهار عنصر سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، عملیات و اجرای مدیریت جهادی، مدیریت جهادی تحقق‌یافته و محیط تعاملی و متخاصم مدیریت جهادی تشکیل شده است که با یکدیگر در ارتباط هستند.

واژگان کلیدی:

مدیریت جهادی، اقتصاد مقاومتی، سیاست راهبردی، مدیریت راهبردی،‌ سیاست‌گذاری.

شايسته‌گزيني نامزدهاي رياست جمهوري بر اساس معيارها و شرايط مدير و مدبر در اصل ۱۱۵ قانون اساسي: نگرش سياستي و راهبردي

نویسندگان:

رضا بنی‌اسد[۱]

سلمان زالی[۲]

انتشار:

مجله بازاریابی سیاسی، سال دوم، بهار و تابستان ۱۳۹۶، هسته بازاریابی سیاسی مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.

چکیده

يكي از موضوعات مهم در شايسته‌گزيني نامزدهای رياست­جمهوري و متعاقب آن شایسته‌سالاری در اداره امور اجرایی کشور، شناخت معيارها و شرايط مدير و مدبر (‌به عنوان دو مفهوم جداگانه) است. مدير و مدبر بودن ریيس‏جمهور صراحتاً در اصل ۱۱۵ قانون اساسي، قانون انتخابات و سياست‌هاي كلي انتخابات، ابلاغي از سوي رهبر معظم انقلاب اسلامي، ذكر شده است. با توجه به شأن و وظيفه رييس­جمهور، عدم تفسير اصل ۱۱۵ از سوي شوراي نگهبان و نبود تبيين دقيق مدير و مدبر به منظور احراز صلاحيت نامزدها، اين پژوهش با نگرش سياستي و راهبردي به واكاوي اين دو مفهوم با رويكرد پژوهش كيفي از طريق تحليل مستندات و مصاحبه‌هاي بی‌درنگ حقوق‌دانان و متخصصان كه در فضاي وب منتشر شده‌اند، می‌پردازد. مضامین استخراج شده از مستندات درباره مدیر و مدیریت و مدبر و تدبير از مصاحبه‌ها و مستندات، با ادبيات پژوهش مقايسه شده و سرانجام معيارها و شرايط لازم تشريح خواهد شد. براساس يافته‌ها براي مدير و مديريت نامزدها، معیارهای اصول مديريتي، مهارت‌های مدیریت، نقش‌ها و شایستگی­ها و برای مدبر و تدبیر نامزدها، معیارهای مسأله­شناسی، چشم­انداز و آینده­نگری، ظرفیت­شناسی و قابلیت­شناسی در سطح ملی و محیط­شناسی در سطح بین­المللی استخراج و سرانجام نتايج حاصل از اين مقاله بصورت يك جدول براي احراز صلاحيت نامزدها پيشنهاد گرديد.

 واژگان کلیدی: مدیر، مدبر،‌ نامزد رياست‌جمهوري،‌ اصل ۱۱۵ قانون اساسي، معیار و شرايط، سياست‌هاي كلي انتخابات.

شناسایی و تحلیل ابزارهای تنظیمی در فضای مجازی

 علیرضا جمشیدی بروجردی*[۱]، دکتر رضا بنی اسد[۲]، دکتر سید مجتبی امامی[۳]

چكيده

امروزه یکی از پارادایم‌های حاکم بر زندگی بشر فضای مجازی است. این فضا پیوسته رو به گسترش است. بنابراین لازم است برای برخورداری مناسب از فرصت‌ها و جلوگیری از فرصت‌های پیش روی آن برنامه‎‌ریزی مناسبی در سطح حاکمیت صورت بپذیرد. یکی از کاربردی ترین ابزاهای تنظیم فضای مجازی، که در دنیا بیشتر از آن استفاده می‌شود ابزارهای تنظیم مقررات می‌باشند، لذا لازم است این دسته از ابزارها تحلیل و شناسایی شده و در نهایت در این عرصه به کار گرفته شوند. «ابزارهای خط‌مشی که به آن ابزارهای حکومت نیز گفته می‌شود، شیوه‌ها و امکاناتی هستند که حکومت‌ها برای اجرای خط‌مشی از آن استفاده می‌کنند»(منصوریان، گلشن،۱۳۹۴، ۲۰۱). هدف از این مقاله شناسایی ابزارهای تنظیمی برای فضای مجازی است. بر اساس مطالعات صورت گرفته ابزارهای چهارگانه اطلاعات‌محور، مرجع‌محور، خزانه‌محور و سازمان‌محور ابزارهایی هستند که حکومت‌ها می‌توانند از آن‌ها برای اجرای خط مشی استفاده کنند. در این پژوهش به منظور شناسایی ابزارهای تنظیمی در فضای مجازی به سه حوزه مشخص سیاست‌های کلان، مقالات منتشر شده به زبان فارسی و منابع عمومی ادبیات پژوهش مراجعه شده و سرانجام با رویکرد پژوهش کیفی و استقرا بر اساس مطالعه اسناد، داده ها با استفاده از تحلیل مضمون تحلیل شده و سرانجام ۵ نوع ابزار تنظیمی قانونی-حقوقی، اقتصادی، فنی،‌نهادی و خودتنظیمی برای تنظیم فضای مجازی شناسایی شدند. این ابزارها کمک خواهد کرد که تهدیدات فضای مجازی در کشور کاهش یافته و از فرصت‌های پیش‌روی، سازمان های ذیربط استفاده بهینه کنند.

واژه‌هاي كليدي: ابزارهای تنظیمی،‌خط‌مشی‌گذاری( سیاست‌گذاری)، فضای مجازی، مقررات، تحلیل مضمون

[۱] فارغ التحصیل کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق(ع)؛

[۲] استادیار دانشگاه امام صادق علیه‌السلام؛

[۳] استادیار دانشگاه امام صادق علیه السلام.

نشر: دومین کنفراس بین‌المللی انسجام مدیریت و اقتصاد در توسعه

مقاله: طراحی چهارچوب مفهومی خط‌مشی‌های تنظیمی در حوزه محتوای فضای مجازی جمهوری اسلامی ایران

نویسندگان

علیرضا جمشیدی بروجردی

سید مجبتی امامی

رضا بنی اسد

انتشار: فصلنامه علمی-پژوهشی سیاست‌گذاری عمومی دانشگاه تهران (‌در نوبت چاپ)

چکیده

امروزه، با رشد و گسترش فضای مجازی و بدنبال آن تسریع و تسهیل ارتباطات، فصل نوینی درحوزه ارتباطات ایجاد شده است و روزبه‌روز بر تأثیرگذاری و گسترش آن افزوده می‌ گردد. با این وجود، همواره دو نگرانی مهم در ارتباط با این حوزه ، میان اکثر مسئولان و خط‌مشی گذاران و کشورهای مختلف جهان وجود داشته است. اول آنکه چه فرصت‌های بدیعی در این مقوله مهم وجود دارد و به چه نحوی می‌توان بهترین استفاده را از آن کرد و دوم آنکه چه تهدیداتی ممکن است در بهره‌برداری از آن وجود داشته باشد و نحوه مقابله مؤثر با این تهدیدات کدام است. کشور ما نیز از این قائله مستثنی نیست و در سال‌های اخیر پژوهش‌ها و اقدامات مختلفی در این راستا صورت پذیرفته است. همان‌طور که در بیشتر تقسیم‌بندی‌های ارائه شده درباره ابعاد فضای مجازی گفته شده است، فضای مجازی دارای دو بعد مهم محتوا و سخت‌افزار است، که بعد محتوایی آن بیشترین نمود خارجی را دارا بوده و در واقع خروجی اصلی و مهم‌ترین بعد این حوزه می‌باشد. ما در این مقاله سعی داریم با معرفی و استفاده مؤثر از خط‌مشی‌های تنظیمی، و همچنین بهره‎گیری از تجربیات مهم سایر کشورهای دنیا، یک نقشه راهنما و جامع برای تنظیم‌مقررات محتوای فضای مجازی جمهوری اسلامی ایران ارائه دهیم. روش مورد استفاده در این پژوهش، چهارچوب مفهومی می‌باشد که با استفاده از شیوه ۸ مرحله‌ای ارائه شده توسط جبارین طرح‌ریزی شده است. در نهایت، بر مبنای روش پیش‌گفته، سه چهارچوب مفهومی منسجم و مجزا در اقسام اهداف، ابزارها و حوزه‌های تنظیم‌مقررات محتوای فضای مجازی ارائه شده است که با درک و فهم شیوه استفاده از تجمیع این سه چهارچوب مفهومی ارائه شده، راه برای تنظیم‌‌مقررات مؤثر محتوای فضای مجازی، برای خطمشی‌گذاران و پژوهشگران این عرصه هموارتر خواهد شد.

مفاهیم کلیدی: فضای مجازی، محتوای فضای مجازی، تنظیم مقررات فضای مجازی، خط‌مشی‌های تنظیمی، اینترنت

اطلاعات بیشتر مقاله پس از انتشار در مجله مربوط ارائه خواهد شد.